Gelişmiş Lastik Terimleri
Gelişmiş Lastik Terimleri
Lastiklerden Bir Uzman Mühendis Gibi Bahsetmeyi Öğrenin
DÖRT MEVSİM YÜKSEK PERFORMANS LASTİKLERİ
Kuru performans sürüşü kapasitesinden ödün vermeden karda ve buzda bir miktar çekiş sunan lastiklerdir.
DÖRT MEVSİM LASTİKLER
İyi bir lastik ömrü ve rahat, sessiz bir sürüş ile yağmurda ve karda iyi miktarda çekiş sunan lastiklerdir.
DÖRT MEVSİM ÇEKİŞ
Lastiğin ıslak, kuru ve kış koşullarında aynı miktarda çekiş sunabilme yeteneğini gösterir.
APS
Lastik yüzeyinin yol ile temas ettiği yüzeyde esneklik sağlamaya yardımcı olan gelişmiş bir silika bazlı kış lastik karışımıdır.
ARAMID
Eşit şartlarda karşılaştırıldığında çelikten daha güçlü olan ve bazı lastiklerde kullanılan sentetik bir kumaştır.
TOPUK
Lastiğin, lastik ile jant arasındaki temas noktası olan önemli bir parçasıdır. Takma sırasında jantın lastiğe uyguladığı ve sürüş ile frenlemenin uyguladığı dinamik kuvvetlere dayanmak üzere tasarlanmıştır.
TOPUK DOLGUSU
Motor gücünü yola aktarır.
TOPUK GERGİNLİĞİ YAPISI
Her bir tırnak teli etrafında ters yönlerde sarılmış ve yan stabilite sunarken yoldaki düzensizlikleri emen iki yanak katıdır.
KUŞAK
Karkas katlar ve lastik sırtı arasında yer alan kauçuk kaplı kordlardan oluşan bir katmandır. Kordlar en yaygın olarak çelikten üretilir ancak aynı zamanda fiberglas, rayon, naylon, polyester veya diğer kumaşlardan da üretilebilir.
ÇAPRAZ KUŞAK
Lastik sırtının merkez hattına çaprazlama gelen çapraz katmanlı karkas kordlarına sahip bir lastik türüdür.
CIVATA ÇEMBERİ
Her bir bijon deliğinin merkezinden geçen ve doğrudan karşılıklı iki delikten ölçülen hayali bir çemberin çapıdır. Bu ölçüm, değişim için uygun tekerleğin seçilmesinde kullanılır.
FREN TORKU
Kısa mesafeli araç yarışçıları ve yol test eden kişiler tarafından off-the-line hızlanmaları iyileştirmek için uyguladıkları bir teknik: Fren ve gaz pedalına aynı anda basarak, ayağı frenden çekene kadar motor devrini artırmak.
KAYMA
Viraj alırken veya durağan başlangıçtan hızlanma sırasında çekiş kaybını tanımlamak için kullanılan terimdir. Lastikler yol yüzeyini kavramak yerine kayar.
BUTİL KAUÇUK
Günümüz lastiklerini üretmek için kullanılan sentetik kauçuktur. Neredeyse hiç su ve hava geçirmez.
KAMBER
Bir lastiğin düşey eksenden içeri veya dışarı doğru eğiminin derece biriminde açısıdır. Kamber açısı, viraj alırken lastiklerin dışının yerde düz olması için ayarlanır.
KAMBER KUVVETİ
Lastik kamber ile döndüğünde oluşan ve lastiğin oluşturduğu yan kuvveti artırabilecek veya azaltabilecek yan veya yanal kuvvettir.
KARBON KARASI
Bu güçlendirici dolgu, lastik kauçuk karışımına karıştırıldığında aşınmaya karşı yüksek direnç sağlar.
KARKAS
Lastiğin iskeletidir.
KARKAS KAT
Kauçuğa bitiştirilen ince tekstil lif halatlardan oluşur. Bu halatlar lastiğin gücünü belirlemede büyük rol oynar.
TAŞIMA KAPASİTESİ
Verilen bir hava basıncında her bir lastiğin ne kadar yük taşımak için tasarlandığını belirtir. Her lastik ebadı için, aracın aks yükü için yeterli şişirme basıncının kullanıldığından emin olmak için bir yük şişirme tablosu bulunur.
KASTER
Bir lastiğin merkez hattına dikey çizilen bir hat ile tekerleğin etrafında döndüğü aks arasındaki açıdır. Aracın yön stabilitesini ve denge hissini iyileştirir.
MERKEZ HATTI
Aracın merkezinden aşağı doğru hayali bir çizgidir. Rot ayarı bu hattan ölçülür.
MERKEZKAÇ KUVVETİ
Bir objenin eğrisel hareketinin yanal hızlanmasının g biriminde ölçümüdür. Bir araç viraj alırken, merkezkaç kuvveti araca etki ederek aracı dışa doğru çekmeye çalışır. Lastikler buna karşı koymak için yolun aksine hareket eden eşit ve zıt bir kuvvet geliştirir. Buna yanal kuvvet de denir.
KORD
Lastiğin katlarını veya katmanlarını oluşturan kumaş tellerdir. Kordlar polyester, rayon, naylon, fiberglas veya çelik olabilir.
VİRAJ ALMA KUVVETİ
Viraj alma sırasında bir lastiğin ürettiği kuvvettir. Lastiğin kavrama ve yanal güce dayanma kabiliyetidir. Aracı istenen kaviste tutar.
SIRT KATLARI
Lastik sırtına sert bir temel oluşturarak iyi yakıt tasarrufu sağlar. Katlar ayrıca lastiğe merkezkaç kuvveti ve yanal sertlik sağlar; konforlu bir sürüş için yeterli miktarda esneyecek şekilde tasarlanmıştır.
ARAÇ AĞIRLIĞI
Üretilen aracın sıvı depoları (kayıt deposu dâhil) dolu ve tüm normal ekipman yerindeyken, sürücü veya yolcular hariç ağırlığıdır.
YÖN SABİTLİĞİ
Bir aracın düz bir çizgide ve yüksek bir hızda yol yüzeyindeki bozukluklardan, yan rüzgarlardan, aerodinamik kaldırma kuvvetlerinden veya diğer dış etkilerden etkilenmeden emniyetli bir şekilde ve güvenle kullanılabilme kabiliyetidir.
İZ TAKİBİ
İz genişliği, aynı dingil üzerindeki lastiklerin sırtlarının dış kenarları arasındaki genişliktir. İz takibi, aracın hizada olmadığı, araç düz bir çizgide seyrederken arka tekerleklerin ön tekerleklerin izini takip etmeme durumunu ifade eder.
SAVRULMA
Savrulma, araca hiçbir yön verilmediğinde aracın düz bir çizgideki yolundan sapmasıdır. Buna çekme de denir.
LASTİĞİN MERKEZDEN KAÇIK TAKILMASI
Bir lastik tekerleğinin montajın dönme merkezinin tekerlek gövdesinin dönme merkezi ile aynı hizada olmadığı bir biçimde takılmasıdır.
SIFIR DERECEDE FİLAMENT
Spiral sarılmış naylon ve aramid/naylon maddeden üretilmiş birbirinden aynı güçlendirici filamentler, sıfır derecede bağlanmış çelik kayışların üzerinde belirli bölümlere veya lastik sırtının tamamına düzenli bir biçimde yerleştirilebilir. Bu uygulama hem lastik şeklini korumaya yardımcı olur hem de sürüş kalitesi ile direksiyon hassasiyetini iyileştirir.
ÖN VE ARKA ARASINDA AĞIRLIK TRANSFERİ
Yükün hızlanma veya frenleme nedeniyle ön akstan arka aksa (ya da tam tersi) aktarılmasıdır. Hızlanma ağırlığın ön akstan arka aksa aktarılmasına neden olur. Frenleme ağırlığın arka akstan ön aksa aktarılmasına neden olur.
VİRAJ HAKİMİYETİ
Bir otomobilin ön ve arka lastiklerinin kontrollü bir şekilde kaydığı yol tutuşu terimidir. Sürücü, aracı belirlenen yolda tutmak için hem gaz pedalını hem de direksiyonu kullanır.
YÜKSÜZ YARIÇAP
Lastik/jant montajının yük altında değişmemiş olan yarıçapıdır.
BRÜT AKS AĞIRLIK DEĞERİ (GAWR)
Belirli bir aks üzerindeki lastikler arasında dağıtılabilecek azami ağırlıktır.
BRÜT ARAÇ AĞIRLIĞI (GVW)
Aracın ve içindekilerin (sıvılar, yolcular ve yük) ağırlığıdır.
BRÜT ARAÇ AĞIRLIĞI DEĞERİ (GVWR)
Araç ve içindekiler için izin verilen azami ağırlıktır. Bu değer, araç üreticisi tarafından belirlenir ve aracın kapısındaki levhanın üzerinde bulunabilir.
EK YERİ
Lastik yanağında kumaş kordların ipliklerinin çakıştığı yerlerde girintiler oluşması normal ve girintili bir durumdur. Çelik halat yerleştirildiği için bu durum lastik sırtında oluşamaz.
İÇ ASTAR
İç lastiksiz lastiğin, neredeyse sızdırmaz butil kauçuk ile karıştırılmış en iç katmanıdır.
Zaman içerisinde bir miktar hava kaybı yaşanır. Lastiklerinizin güvenli çalışması için lastik basıncını her ay kontrol edin.
YANAL AĞIRLIK TRANSFERİ
Bir araç viraj alırken ağırlık virajın iç tarafındaki tekerleklerden dış tarafındaki tekerleklere taşınır. Bu aracın üzerinde etki eden santrifüj kuvvetinin veya yanal kuvvetin bir sonucudur.
YÜKLÜ YARIÇAP
Lastik yüke göre uygun bir şekilde şişirildiğinde tekerlek aksının merkez hattından yere olan mesafenin inç biriminde ölçümüdür.
YÜKLÜ KESİT YÜKSEKLİĞİ
Lastiğin yer ile temas eden kesitinin yüksekliğidir.
AĞIRLIK ARALIĞI
Lastiğin belirli bir basınçta taşıyabileceği azami ağırlık aralığını belirler.
BİJON MERKEZLİ
Tekerlekler, tekerlek göbeğine veya bijonlara takılmak üzere üretilir. Bijon merkezli jantlar, özel bir tekerleğin bijon deliklerini aracın bijon düzenine mükemmel bir biçimde eşleştirir.
LÜKS PERFORMANS TOURING LASTİKLERİ
Genel olarak lüks binek arabaları için üretilen bu tür lastikler, performans yol tutuşunu rahat, konforlu bir sürüşle bir araya getirir.
OKSİTLENME
Hasar sonucu nemin lastiğin içerisine girmesiyle çelik kuşaklarda oluşan paslanma sürecidir. Bu süreç, lastiğin normal lastik değiştirme süresinden önce kullanılamaz duruma gelmesine neden olur.
YUVARLANMA ÇEVRE UZUNLUĞU
Bir devirde (çevresi) lastiğin kat ettiğini uzunlamasına mesafedir. Yük ve şişirmeye göre değişiklik gösterebilir. Yuvarlanma çevre uzunluğu aşağıdaki gibi hesaplanabilir: 63.360 bölü devir çarpı mil = inç biriminde yuvarlanma çevre uzunluğu
KAUÇUK KARIŞIM
Dikkatlice geliştirilmiş prosedürlere göre karıştırılan ham maddelerin bileşimidir. Kauçuk karışım, her lastik türü için gereken performansa göre özel olarak ayarlanır.
ÇELİK KAYIŞ
Lastik sırtı kauçuğunun altında ve gövdenin (karkas) üzerine yerleştirilmiş bir şerit veya kayışı oluşturan kauçuk kaplı çelik kayışların bir kombinasyonudur. Lastik dönerken istikrar sağlar ve lastik patlamasını önlemeye yardımcı olur.
DİREKSİYON TEPKİSİ
Aracın, sürücünün direksiyon ile yön vermesine olan tepkisidir. Aynı zamanda sürücünün araca yön verirken direksiyondan aldığı geri bildirimdir.
SENTETİK KAUÇUK
Doğal değil insan yapımı kauçuktur. Günümüzün yolcu otomobili lastikleri ve hafif ticari araç lastiklerinde nispeten küçük bir miktar doğal kauçuk bulunur.
TOE AÇISI
Aynı aks üzerine takılan ön ve arka lastik çifti arasındaki mesafe farkıdır.
TOE-IN (İÇE DÖNÜK) AÇISI
Aynı aks üzerindeki iki lastiğin ön tarafları arka taraflarından daha yakındır.
TOE-OUT (DIŞA DÖNÜK) AÇISI
Aynı aks üzerindeki iki lastiğin ön tarafları arka taraflarından daha uzaktır.
TOE-OUT (DIŞA DÖNÜK) DÖNÜŞLERİ
Ackerman açısı olarak da bilinir. Virajın iç tarafındaki tekerlekler, dış tarafındaki tekerleklerden daha küçük bir yarıçapı takip eder, çünkü viraj alırken ön iki tekerlek farklı açılarda seyreder.
TORK
Genellikle lb-ft veya Newton metre ile ölçülen döndürme veya çevirme kuvvetidir.
BURULMA ÇUBUĞU
Bir ucu tutturulmuş gövdeye ve diğer ucu süspansiyona tutturulmuş, döndürme ile enerjiyi emen sarılmamış bir tel gibi hareket eden uzun ve düz bir çubuktur.
SIRT ALTI
Sırt kauçuğunun altı ile çelik kayışların üst katmanı arasındaki malzemedir. Konforu artıran bir yastık olarak hareket eder.
DEĞİŞKEN YOLA TEMAS ALANI
Asimetrik lastik sırtı desenleri ve alttaki kayışların bir kombinasyonu ile viraj alma sırasında yola temas alanını maksimuma çıkaran bir sistemdir.
DİNGİL MESAFESİ
Ön lastiğin merkezinden aracın aynı tarafındaki arkalastiğin merkezine olan uzunlamasına mesafedir.