extreme 4x4 1

BFGoodrich Lastikleri ile araziye çıkın

Dört çeker aracınızla arazide sürüşe hazır mısınız? Gelecek maceranızda güvenli bir sürüş için birkaç yararlı ipucu alın!

GENEL ANLAMIYLA OFF-ROAD SÜRÜŞ

Dört çeker sürüş sisteminde 4x4 lastiklerinizin güvenli, güvenilir ve yüksek performanslı olmasına ihtiyacınız olacak. BFGoodrich 4x4 lastikleri, 20’den fazla kez SCORE Baja 1000 galibi ve 70 kez dört çeker SCORE Çöl Yarışı şampiyonu oldu. Yani off-road lastiklerden anlıyoruz desek yeridir.

Türkiye’de off-road sürüş eğlenceli olabilir, özellikle de niyetiniz buysa. Ama ülkemizin uzak bölgeleri ve aşırı hava koşullarında tehlikeli olabilir.

Off-road tamamen farklı bir sürüş türüdür ve BFGoodrich Tires Türkiye olarak tehlikeli durumlara girmemeniz için dört çeker sürüşün temel tekniklerini anlamanızı veya bir 4 çeker sürüş okuluna gitmenizi öneriyoruz.

KUMDA SÜRÜŞ

Kumda uzun mesafeler boyunca sürüş, dikkatsiz ve deneyimsiz sürücüler için tuzaklarla dolu olabilir. Başarabilirseniz, sıradan sürücülerin ve birçok kişinin görmediği manzaraların, göllerin, yüzme ve balık tutma molalarının keyfini çıkarabilirsiniz.

Kumda sürüşün püf noktalarından biri, lastiklerinizle kumun içerisine dalmak yerine kumun üzerinden geçebilme şansı verebilmek için ivmeyi istikrarlı bir şekilde korumaktır. Daha yumuşak zeminlerde ise lastiklerinizin kuma dalmasından kaçınmak için hızlanma ve ivme arasındaki dengeyi koruyun, ama yaptığınız patinajın lastiklerinizin kumun dibe inmesine sebep olacak kadar güç vermeyin.

Direksiyonda şiddetli veya ani hareketlerden ya da sert dönüşlerden kaçının, çünkü bu durumda araç tepki vermez. Aksine, ıslak yolda yana kayar gibi ilerleyeceksiniz.

Dört çeker bir araç, yüksek ağırlık merkezi nedeniyle devrilmeye meyillidir ve lastikler şiddetle kuma dalarak aracın takılıp devrilmesine neden olabilir. Viraja veya engele yaklaşmadan yeterli bir süre önce büyük, geniş kavisler çizerek dönmeniz önerilir. Yeni yollar açıyorsanız, takılmamak için daha fazla güce ihtiyacınız olacak.

BFGoodrich Tires Türkiye olarak, yanınızda kaliteli bir lastik basıncı ölçme cihazı taşımanızı ve kumda en iyi ayak izine ulaşana kadar lastiklerinizin basıncını her seferinde 5 psi azaltmanızı tavsiye ederiz. Lastik basıncını 20 psi’nin altına düşürmemenizi öneririz. Lastik basıncını düşürerek lastiğinizin kumdaki ayak izini artırır, aracınız ile yol arasındaki temas alanını artırırsınız.

Lastiklerinizi yeniden şişirmek için şehre geri dönmek zorunda kalmaktan kaçının. Hava kompresörünüz yoksa, lastiklerinizin aşırı ısınmaması için çok yavaş ve kısa mesafelerde ilerlemenizi öneririz. 20 psi basınçla saatte 20 km’den fazla hız yapmamalısınız.

Kumda sürüş için ipuçları:

  1. Sahilde araç kullanıyorsanız, gel-git saatlerini kontrol edin ve düşük cezir zamanında sürüş yapın.
  2. Kumda, ivme en iyi dostunuzdur
  3. Lastiklerinizin basınçlarını tahmin etmeyin, uygun bir basınç ölçer kullanın
  4. En iyi çekiş gücüne ulaşana kadar lastiğinizin ayak izini artırmak için lastiklerinizin havasını her seferinde 5 psi düşürün.
  5. Hızlanırken, direksiyon kullanırken ve fren yaparken nazik olun
  6. Lastikleriniz patinaj yapmaya başlarsa ayağınızı gazdan hafifçe çekerek lastiklerinizin yavaşlamasına izin verin ve çekiş gücü kazanın.
  7. Diğer araçları çok yakından takip etmeyin.

YOKUŞTA VE DİK ARAZİDE SÜRÜŞ

Yokuş ve dik araziye tırmanmak, 4 çeker aracınızla yapabileceğiniz en heyecan verici ve en tehlikeli aktivitelerden biridir. Maceralı olduğu ve uçlarda yaşadığınız için heyecan verici; aracınızla yuvarlanma riskiniz çok yüksek olduğu için de tehlikelidir. Yuvarlanmaktan kastımız yolun sonuna kadar yuvarlanmak.

Yokuş çıkarken: Motorun hızını artırmadan ve yokuşu hızla çıkmadan önce aracınızdan inerek yolda ve zirvede herhangi bir engel olup olmadığını kontrol etmek için iyi bir zamandır. Yolun sonunda sürpriz bir uçurum gününüzü zehir edebilir. Yüksek vites kullanın. Vites çok düşükse lastikler patinaj yapar, çok yüksekse de güç kaybedersiniz. Düşük oran, ikinci vitesi seçerek başlamanızı ve ivme kazanmak için kısa bir tırmanışı kullanmanızı öneririz. İvmenizi ölçmeye çalışarak tepeyi yürüme hızında çıkın. Yokuşu çıkmaya başladığınızda vites veya yön değiştirmeyin. Dik bir tırmanışta gökyüzü ön camınızı kaplarken görüş kaybetmeye hazır olun. Yolun sonunda bir uçurum olup olmadığını önceden kontrol etmenizin sebebi de bu.

Tepe ve dik araziye tırmanmak için ipuçları:

  1. Tepeye dümdüz yaklaşarak ağırlığın eşit olarak dağıtıldığından ve dört lastiğinizin her birinde eşit çekiş gücü olduğundan emin olun.
  2. Aracınızın yokuşta rahat idare edebileceği en yüksek vitesi kullanın. Vites çok düşükse lastikler patinaj yapar. Vites çok düşükse yeterince güç alamazsınız.
  3. Yokuşu çıkamama ihtimalinize karşı her zaman hazırlıklı olun ve bir kaçış planınız olsun.

Yukarı çıkamazsanız ne olacak? İlk seferde tepeye çıkamazsanız üzülmeyin. Bu hem acemi hem de deneyimli sürücülerin başına geliyor. Ancak tepeye çıkamazsanız nasıl güvenle aşağı ineceğinizi bilmeniz çok önemlidir. İniş kulağa zor gelmese de tehlikelerle doludur.

Yokuşu çıkamamanın kötü yanları: Dik meyilde ve geriye doğru giderken aracınızın kontrolünü kaybederseniz ilk tepkiniz motorun durmasını önlemek için debriyaja basmaktır. Bunu yapmayın. Ayağınızı debriyaja koyarsanız ileri tahriki kaybedersiniz (en kötüsü) ve yer çekimi kuvvetinin aracınızı geriye daha hızlı bir şekilde yuvarlamasına katkıda bulunursunuz.

Geriye yuvarlanma başladıysa ve debriyaja basmıyorsanız, bir sonraki otomatik tepkiniz frenlere basmaktır. Dik meyilde bu da size yardımcı olmaz. Aracınızın geriye doğru ivmesi kaymanıza neden olur ama tekerlekler dönmezken aracınızı yönlendirme yeteneğini kaybedersiniz.

Bir tepede geriye doğru yuvarlanıyorsunuz ve ne frene ne de debriyaja  basabiliyorsunuz: Aşmaya çalıştığınız tepeyle bir karar anına vardınız ve sizi tepeye çıkaracak kadar ivmenizin olmadığının farkına vardınız. Aracınızdan dışarı atlamak yerine yokuştan geri inmek için yapabilecekleriniz:

Duran Motoru Tekrar Çalıştırma Tekniği (Manuel araçlar):

  1. Debrijaya basmayın. Bu düşündüğünüzden daha zordur
  2. Motor durmak üzereyken ayağınızı frenden yavaşça ve hafifçe çekin
  3. El freninizi çekin Şimdi geriye yuvarlanmanızı önleyecek üç mekanik unsur var: hâlâ vitestesiniz, ayak frenine bastınız ve el frenini çektiniz
  4. Aşağı inerken araçtan inerken sizi yönlendirecek birisi varsa çok iyi olur ama siz araçtan inmeyin çünkü bunu yapmak için ayağınızı frenden çekmeniz gerekir
  5. Ayağınızı tekrar hafifçe debriyaja koyun
  6. Geri vitese alın ve düşük oranda kalın
  7. Ayağınızı yavaşça debriyajdan çekin
  8. Ayağınız hâlâ ayak frenindeyken el frenini yavaşça kaldırın
  9. Ayağınızı dikkatlice ve yavaşça ayak freninden kaldırın
  10. Geri vitesteyken ve motor kapalıyken hareketsiz kalmalısınız
  11. Aracın frenleme denetiminin inişinize yardımcı olması için ayağınız debriyajda olmadan motoru çalıştırın.

Şimdi aşağı inmeye başlarsınız, ancak gaza veya frene basmamaya çalışın. Yokuş dik ise frene hafifçe dokunmanız gerekebilir, ancak tekerlekleriniz kilitlenebileceği ve kaymaya neden olabileceği için bu risklidir. Aşağı indiğinizde tekrar çıkmayı deneyin ama farklı bir incelik gösterin. İlk seferde çıkamadıysanız büyük ihtimalle ikinci sefer de çıkamayacaksınız, bu yüzden farklı bir yoldan gitmeyi deneyin, lastik basıncınızı değiştirin veya bazı ekipmanı tepeye yürüyerek çıkarın.

Otomatik vitesli araçlar için Duran Motoru Tekrar Çalıştırma Tekniği. İşte bir yokuşta takılırsanız yapmanız gerekenler:

  1. Ayağınızı frene koyun
  2. El freninizi çekin
  3. Motoru durdurduysanız vitesi P’ye (Park) alın. Şimdi yuvarlanmanızı önleyecek üç mekanik unsur var: Vitesiniz hâlâ D’de (sürüş) veya P’de (park), ayak frenine bastınız ve el frenini çektiniz
  4. Aşağı inerken araçtan inerken sizi yönlendirecek birisi varsa çok iyi olur ama siz araçtan inmeyin çünkü bunu yapmak için ayağınızı frenden çekmeniz gerekir
  5. Motorunuz hâlâ duruyorsa yeniden çalıştırmanız gerekir 
  6. Vitesi N’ye (boş) alın
  7. Düşük viteste kalın
  8. Vitesinizi R’ye (geri) alın
  9. Ayağınızı frene basarken el frenini dikkatlice kaldırın
  10. Ayağınızı frenden yavaşça çekerken kontrollü bir şekilde inmeye başlayın.

Şimdi aşağı inmeye başlarsınız, ancak gaza veya frene basmamaya çalışın. Yokuş dik ise frene hafifçe dokunmanız gerekebilir, ancak tekerlekleriniz kilitlenebileceği ve kaymaya neden olabileceği için bu risklidir. Aşağı indiğinizde tekrar çıkmayı deneyin ama farklı bir incelik gösterin. İlk seferde çıkamadıysanız büyük ihtimalle ikinci sefer de çıkamayacaksınız, bu yüzden farklı bir yoldan gitmeyi deneyin, lastik basıncınızı değiştirin veya bazı ekipmanı tepeye yürüyerek çıkarın.

Yokuş çıkmak için lastik basıncı: Yokuşları fethederken, olabildiğince fazla çekiş gücüne ihtiyacınız vardır. Bunu sağlamak için, yokuş çıkmaya başlamadan önce lastik basıncınızı azaltabilirsiniz. Farklı arazilerde farklı lastik basınçları gerektiğinden bunun için önerilen bir lastik basıncı yoktur, ancak yokuşun yarısında lastiğinizin delinmesini istemiyorsanız lastiklerinizin havasını çok fazla boşaltmayın.

Dik yokuşlardan inmek: 4 çeker aracınızda yokuş aşağı inmek yokuş yukarı çıkmaktan çok daha kolaydır, çünkü doğru yöne baktığınız için görüş daha iyidir ve yer çekimi de sizden yanadır. Ancak, meyil çok dik olduğunda yer çekimi her zaman yararlı değildir. Bu yüzden tırmanırken olduğu gibi inerken de başarılı olmak için çekiş gücü sağlamanız gerekir.

Dik yokuştan inmek için ipuçları:

  1. Önce yola bakın ve yürüyerek inin. Yürüyerek inemezseniz, büyük ihtimalle aracınızla da inemezsiniz.
  2. Aracınızdayken kontrolü kaybederseniz veya yol istemediğiniz kadar dikleşirse inmeden önce bir B planına ihtiyacınız olacak. Bu dik bir yokuştan geri viteste çıkmanızı gerektirebilir, o yüzden ineceğiniz yolu dikkatli seçin!
  3. Yokuş yukarı çıkarken olduğu gibi mümkün olabildiğince fazla çekiş gücüne ihtiyacınız olacak. Farklı arazilerde farklı lastik basınçları gerektiğinden bunun için önerilen bir lastik basıncı yoktur, bu yüzden lastiklerinizin havasını çok fazla boşaltmayın. 
  4. Aracınızın inmesi için en iyi yolun hangisi olduğuna karar verin. Başka bir kişinin kullanmış olduğu mevcut bir yol iyi bir başlangıçtır.
  5. Düşük oran vites kullanmazsanız aracınız firar eder.
  6. Birinci vitesi kullanın. Düşük oran ve birinci vitesi kullanmak, iniş sırasında aracınızın motorunun fren kontrolü sağlamasına yardımcı olur.

Aşağı güvenli bir şekilde inemeyeceğinizi hissederseniz ne yapmalısınız? Yokuş aşağı inmenin artık güvenli olmadığına karar verdiyseniz, güvenli bir şekilde durmanız ve geri vitesle yukarı çıkmanız gerekir. Doğru önemleri aldığınızı ve yukarıda önerilen tekniği kullandığınızı varsayarsak, fazla hızlı ilerlemiyordunuz.

Dik bir arazide inişten kurtulmak:

  1. Ayak frenine nazikçe ve hafifçe basın. Frenlere asılmayın, çünkü bu tekerleklerin kilitlenmesine ve kontrolü kaybetmenize neden olabilir.
  2. Aracınız durduğunda el freninizi çekin ve aracınızı geri vitese alın.
  3. Geldiğiniz yolu geri viteste geri çıkın.

DİK YAMAÇLAR VE TEPELERDEN GEÇMEK

Uzmanlara göre dört çeker sürüşte en zor kullanım şekli budur. Bu konuda ilk önerimiz çok basit: bu sürüşten olabildiğince kaçının. Ancak dik bir yamaç veya tepeden geçmeniz gerektiğine karar verdiyseniz bunu mümkün olduğunca yavaş bir şekilde yapmalısınız.

  1. Lastik Basınçları: Lastiklerinizin iyi şişirilmiş olduğundan (on road basınçlarına kadar) emin olun, aksi takdirde lastikler janttan çıkabilir.
  2. Diferensiyal kilidini kullanmadan aracınızı düşük oran, birinci vitese alın.
  3. Tepede olabildiğince yavaş sürün ve aracınızın kaymaya başladığını hissederseniz direksiyonunuzu hemen tepenin yönüne çevirin

Dikkat: 4x4 aracınızın yüksek bir ağırlık merkezi olduğunu hatırladınız mı? Aracınızı dik yokuşlarda yan sürmek, çekiş gücünü kaybetme riskinizi büyük ölçüde artırır. Çekiş gücünü kaybederseniz yana kayarsınız ve muhtemelen aranızın devrilr. Bu yüzden lütfen tepelerden geçmekten olabildiğince kaçının.

ÇAMURDA VE OLUKTA SÜRÜŞ

Ah çamur, ah o çamur yok mu? Nasıl geçeceğinizi bilirseniz 4 çeker aracınızda çok eğlenebilirsiniz. Bilmezseniz hem siz, hem de aracınız çok fena kirlenebilir.

Bu tür sürüşte uygun çamur lastiklerini kullanmak çok önemlidir, çünkü aracınızın tüm ağırlığını kullanarak lastiklerinizi çamurda itip altındaki sert zemine ulaşmaya çalışmanız gerekiyor.

Lastik basıncı: Bunun için belirlenmiş en iyi lastik basıncı yoktur, çünkü her durum ve arazi farklı bir basınç gerektirir. Ancak şunu unutmayın: Basınç çok düşükse aracınızın ağırlığını çok fazla dağıtır ve bu nedenle azami çekiş gücü alamazsınız. Basınç çok yüksekse çamuru aşmak için gerekli kavramayı alamazsınız. Genel kural, 20 psi’nin altına inmemek ve saatte 20 km’den hızlı sürmemektir.

Çamurda sürüş ipuçları:

  • Çamura saplanma ihtimaline karşına aracınızda vinç bulundurun.
  • Önce yolu kontrol ederek çamurun ne kadar derin olduğuna bakın. Aracınızın aksları altındaki mesafeden daha derin oluklarda çamura saplanırsınız.
  • 4 çeker aracınızda düşük viteste çamura yaklaşın ve biraz ivme alarak su ve çamur ile temas ettiğinizde ani yavaşlamaya hazır olun.
  • Yol boyunca hızınızı sabit tutun ve mümkünse yüksek noktalardan geçin.
  • Çamura saplanırsanız, birinci ve geri vites arasında hafifçe değiştirerek aracınızı sallayın veya çekiş gücü kazanmak için lastik sırtını temizleyene kadar lastiklere biraz patinaj yaptırın.
  • Şüphe halinde çok geçmeden geri dönün.

KAYALAR, KÜTÜKLER, HENDEKLER VE TÜMSEKLERE TIRMANMA
 

Aracınızda yaptığınız ve yapacağınız değişiklikler, bu tür bir araziyi fethedebilmeniz için çok önemlidir. Aracınız ile yer arasında yeterli mesafe olması, kayalar, kütükler ve hendeklerin aracınızın altındaki hassas bileşenlere zarar vermeden geçmesine izin verir. İyi süspansiyonlar ise lastiklerin yer ile temasını korur.

Kayalar, kütükler ve hendekler için sürüş ipuçları:

  1. Engellere sadece tek bir tekerleğin kullanıldığı bir açıyla yaklaşarak diğer üç lastiği çekiş gücü için sağlam zeminde tutun.
  2. Aracınızın altındaki hassas bileşenleri korumak için, bir lastiği engelin üzerine yerleştirerek nazikçe üzerinden geçin.

*Not: Engel çok dikse, çapraz olarak zıt tekerlekler yerden yükselerek tahrik kaybına yol açabilir.

SUDAN GEÇMEK

Suya girmekten korkuyorsanız, bunu yapmayı düşünmemenizi tavsiye ederiz çünkü sudan geçerken on seferden dokuzu ıslanmayla sonuçlanır.

4 çeker araçlar genellikle suyu aşabilir. Bazıları snorkel ile donatıldığından daha derine girebilir, ancak bu kabiliyet geçtiğiniz suya, akıntı ve akışa bağlıdır.

Sudan geçerken asla hız yapmamalısınız. Aracınızın ön tarafında hafif bir “burun dalgası" yaratan istikrarlı bir hızı koruyarak sudan başarıyla geçebilirsiniz.

Suyu geçtikten sonra frenleme verimini geri kazanmak için aracınızı ayağınız frene hafifçe basarken kısa bir süre sürmeyi unutmayın.

Desteklenmeyen bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz
Kullanmakta olduğunuz tarayıcı bu web sitesi tarafından desteklenmiyor. Bu nedenle bazı işlevler istendiği gibi çalışmayabilir. Ayrıca tarama sırasında olağan dışı davranışlar görülebilir. Bu web sitesini en iyi şekilde kullanabilmek için aşağıdaki tarayıcılardan birini kullanın veya güncelleyin/yükleyin.